Geleceğin İnekleri

…Yüksek verimli ancak kısa süreli olmayı gerektirecek.

Süt endüstrisinde iddianızı korumak için bundan 5, 10, 15 yıl sonrasında nasıl bir ineğe ihtiyacınız olacak? Göz önünde bulundurulması gereken bazı faktörler nelerdir? Sürü başına daha fazla inek sayısı olacak, bireysel olarak ineklerin daha zayıf yönetimi, sisteme daha kolay uyum sağlayan ineklerin gereksinimi ve inek başına daha sıkı kar marjları. Bütün bunlarla beraber, sürü yöneticileri ve veterinerler de dahil inek
başına düşen kalifiye işgücü daha az olacaktır. Bütün bu faktörler geleceğin ineğinin oldukça yüksek verimli ancak kısa ömürlü olacağını
gösterir.

Bu istekler listesinin sürüye yeni kazandırdığımız her düvede hepimizin aradığı şeyler olduğu konusunda aynı görüşte olduğuna
inanıyorum. Daha önemli olansa bu özelliklere sahip düvelerin nasıl üretileceğidir. Tarihsel olarak, ineğin daha iyi fonksiyon göstermesi için dış görünüşünü değiştirmeye çalıştık – onu uzunlaştırdık, yükselttik,
daha sütçü, geniş açılı, düzgün memeli yaptık. Bu fiziksel özelliklerin bazıları önemlidir, ancak esas nokta dilekler listesinde göremediğimiz ya da yargılayamadığımız birçok şey ineğin dış görünüşüne dayalıdır. Bunların birçoğu sağlık, güç, üreme sisteminin fonksiyonları ve sağlıklı düveler verebilme yeteneğine bağlı içsel fonksiyonlardır. Şanslıyız ki, günümüzde daha fonksiyonel, verimli inekler yetiştirmemize imkân
sağlayacak genetik olanaklarımız var.

Kolay doğum, sağlıklı yavru

Eğer dileklerimiz listesini gözden geçirirsek, kolay doğum özelliğine sahip ve sağlıklı yavrularla başladığını görürüz. 1970’lerde Genex’in Iowa Eyalet Üniversitesi’yle doğum kolaylığına göre boğa sıralamasını geliştirdiğinden beri kolay doğum boğalarının düveler üstünde kullanılması yaygın bir uygulama olmuştur. Açıkça, daha kolay doğan yavrulara babalık eden boğaların kullanılması daha az doğum problemlerinin yaşanmasını sağlayan bir durumdur. Kızlarının Doğum Kolaylığı (DCE) değeri de düvenin/ineğin buzağının kolay doğumuna katkısını ölçer.

Boğa seçerken gelecekte sürünüzde oluşabilecek doğum problemlerini
azaltacak genetikleri mi seçiyorsunuz? Boğalardaki DCE değeri %4 ile %14 arasındadır. Başka bir değişle, eğer %4 DCE ve %14 DCE olarak iki grup kızlarınız varsa ve her iki grupta da aynı boğayı kullanırsanız,
%14’lük DCE grubunda %4’lüğe kıyasla her 100 doğumda 10 daha fazla zor doğum sağlarsınız.

Başka bir bakış açıdan, doğum kolaylığı olan boğaları kullanmak iyi bir şeydir ancak biraz bu da kısa vadede çözüm getirecek bir durumdur. Eğer uzun vadede daha kolay doğum yapan bir sürü istiyorsanız DCE üzerinde yoğunlaşmalısınız. Sağlıklı, canlı yavruları dikkate alırsak, boğanın ölü doğum oranı (SSB) ve kızlarının ölü doğum oranı (DSB)gibi SCE ve DCE değerine benzer genetik araçlarımızda vardır.

Doğum kolaylığı gibi, ölü doğumları azaltan boğaları da seçebilir ve canlı yavrular üretmeye yatkın sürü yetiştirebilirsiniz. DSB açısından en iyi ve en kötü boğaların kızları arasında her 100 doğumda aşağı yukarı %11 canlı doğan yavrudur. Bu özellik daha fazla canlı doğum yapmaya
genetik olarak yatkın düveleri doğurtmayı tercih eden sürü yöneticinizin
ilgisini çekecektir.

Sağlıklı memeler, düşük SCC

İsteklerimiz listesine geri dönersek, süt üretimi, yağ ve protein % ve kg, düzgün meme, ayak ve bacak yapısı gibi bazı özelliklerin uzun zamandır tercih edildiğini fark ederiz. Düşük Somatik hücreli (SCC) daha az mastit
problemi olan ineklerin bir sürüsünü oluşturmak bir boğanın Somatik Hücre (SCS) değerine bakılarak sağlanabilir. Boğaların kesinlikle bir etkisi olabilir, en kötü SCS puanına sahip boğalar daha iyi boğaların
kızlarına kıyasla iki kat daha fazla SCC oluşturacaktır.

Kolay gebe kalma

Fertilite ve ineklerin gebe kalması günümüzdeki modern çiftliklerin temel odak noktasıdır. Bazı durumlarda, boğa seçerken, boğanın genetik
potansiyelindense babanın fertilitesine dikkat edilir. Ancak, gelecekteki kızlarının gebe kalmasına verilen önem azdır.

Son zamanlarda, USDA ineğin sürünün gebelik puanına olan katkısını
hesaplamaktadır. Bu özellik Kızlarının Gebelik Başarısı (DPR) olarak bilinir. Her DPR puanı 4 günlük açığa ya da sürünün gebelik oranında
%1’lik değişime denktir. Aslında, sürünüzün DPR açısından genetik oluşumu son birkaç yılda kullanılan boğalara göre diğer bir sürüyle oranla +/- %3-4 olabilir.

Günümüzde var olan en iyi boğa ile en kötü boğanın kızlarının arasındaki fark%8’den fazladır. Bu doğru. Sürünüzdeki bir boğanın kız grubu diğerine kıyasla gebelik oranlarında yaklaşık %8lik fark gösterebilir. Uzun süreçte, spermadaki genetikleri dikkate almak ve fertilitesi yüksek inekleri seçmek üreme açısından etkin bir sürü oluşturacaktır.

Bu verimliliği 3-4 defa devam ettirmeli

İstekler listesindeki birçok şey, bir ineğin uzun süreli yaşama kabiliyetine dayandırılabilir – örneğin kolay doğum yapabilmesi, sonrasında ayağa kalkması ve minimum problem yaşaması, hareket problemi yaşamaması ve hastalık kaleminden uzak durması gibi. Bazı inekleri hiçbir şey sarsmaz, ancak bazıları hayatını devam ettirmek için hep yardıma ihtiyaç duyar. Bunlar Verimli Yaşam diye tabir ettiğimiz özelliğin birer parçaları.

Verimli Yaşam bir boğanın kızlarının diğerine kıyasla sürüde alma süresini aylarla ölçer. Sonunda, kar sağlayan birçok laktasyon kalabilen
inektir. Spermasını temin edebileceğimiz boğalara bakılırsa, verimli yaşam arasındaki fark olarak en iyisiyle en kötüsü arasında bir yıl vardır. Bu büyük bir fark ve benzer şekilde iyi yöneticiler her ineğin
ömrüne fazladan bir yıl ekleyecek kadar iyi yönetemezler. Var olduğu
günden beri yani 14 yıldan fazladır verimli yaşama dikkat eden yetiştiriciler kesinlikle avantaj sahibidir.

Özellikleri nasıl sınıflandırmalıdır?

Eğer isteklerinizin listesi ne yetiştirmek istediğinizi sunuyorsa, bu durumda bütün boğalar üzerinde bu özellikleri nasıl sınıflandıracağım ve
uygulayacağım sorusu oluşur. Bu güzel bir soru ve USDA ile üniversite bilim adamları Amerika Birleşik Devletleri suni tohumlama endüstrisiyle son 14 yıldır geliştirmeye çalışıyor. Bu da Yaşam Boyu Net Kazanç
(LNM$) diye adlandırılan değerdir. Bu dolar bazında değerlendirilir ve üretim, fiziksel sağlık ve doğum özelliklerini bir boğanın diğerine kıyasla kızlarının yaşam boyu karına nasıl etki ettiğine dayalı olarak bir sayı
altında toplar.