Genomic’e Genel Bakış
Rekombinanat DNA devriminin sonucundan köken alıp, günümüze kadar gelen moleküler tıp ve Genomic’in beklenen bilimsel ve tıbbi yararları oldukça önemlidir. Şu an elimizde, hayvan genomunun tüm dizisi ve tek bir gen için potansiyel yaklaşımlar mevcuttur. Bu da, sağlık ve hastalık alanında hayvan biyolojisi çalışmak için eşsiz bir fırsat sunmaktadır. Benzer kaynaklar, önemli bazı patojenleri de içeren çok sayıda diğer organizmalar içinde mevcuttur. Tıbbi araştırmaların odağı, şimdi genlerin sistematik fonksiyonel evrimine ve mekanizmaların aydınlatılmasına doğru dönmüştür. Boğanın daha sağlıklı kılmak için, biyolojik aktivitenin koordinasyonunda genlerin nasıl fonksiyon gösterip, etkileşime girdiğinin tamamen anlaşılması, yeni terapilerin gelişmesi için çok büyük bir fırsat sağlamaktadır.
USDA (ABD Tarım Bakanlığı) tarafından 2004 yılında başlatılan DNA ve Sığır Gen Haritası çalışmaları ve Illumine Bovine SNP 50 projesiyle çıkarılan genetik markerler sayesinde yapılan GENOMICS araştırmaları boğaların test edilmesi aşamasında yepyeni olanaklar yarattı.
Öncelikle hangi genlerin ya da gen gruplarının hangi karakterleri etkilediğine bakıldı. Örneğin; süt verimi bir tek gen, Somatik Hücre Sayısı ise bir gen grubu tarafından etkileniyor. DNA tahlili için kuyruk tüyü, kan, sperma ve kıl kökü kullanılabiliyor. Her ay 1000 yeni boğa taranarak veriler hızla biriktiriliyor. Özellikle embriyo transferinden doğmuş anne babası bir, tam kardeş boğaların hangisinin ileride üstün olacağını bildiren bir buluş olduğu için genomics çalışmasına önem veren şirketlerin en doğru boğayı seçeceklerine “garanti” gözüyle bakılıyor.
Örneğin; aynı anne babadan doğan iki kardeş boğa, biri Moscow, diğeri Dublin. Pedigriye göre PTAM 1583, Yağ 26 değerlerini taşırken, genomics çalışması sonucu Dublin PTAM’de +634, Moscow +1633, Yağda Dublin -17, Moscow +28 çıkıyor.
Genomics çalışmaları sonucunda 2009 yılından itibaren pedigrilere PTA gibi GPTA kısaltılması konulmaya başlandı. G görüldüğünde Genomics çalışması yapıldığı anlaşılacak. Bu çalışmalarla genlerin anne ve babadan çocuklara geçişinin çok varyasyon gösterdiği ortaya konuldu. Hangi gen, hangi kardeşte kendini gösterecek? İşte bu sorunun yanıtı Genomics ile veriliyor.
Genomics ile Reliabilite, yani gerçekleşebilirlik (REL) değerleri verimde %40’tan %70’e, Tipte %37’den %65’e, sağlık ve vücut yapısı ile ilgili bilgiler %31’den %60’a çıktı. İşte bunun üzerindeki bilgileri ise, PROGENY Test tamamlıyor.
Döl Kontrolü (Progeny Test) Nedir ?
Boğa babaları ve yapay tohumlamada kullanılacak diğer boğaları belirlemek amacıyla, çiftleştirme programından elde edilen erkek buzağılar bir program dahilinde düzenli olarak izlenir. Belirlenen verim özellikleri dikkate alınarak en başarılı olanlar seçilir. Başarısız olanlar kesime gönderilir ve spermaları imha edilir veya ıslah programı dışındaki üretim sürülerinde kullanılır.
Niye Bu Kadar Yüksek Genetik Değerli Boğalar Var?
Genomicler’in avantajı, eski aile ortalamalarını kullanarak size sunduğumuz güvenilirlikten daha fazlasını yüksek genetik değerleriyle size sunmamız. Bu durum, süt üreticilerinin sürülerinde gözle görülebilir gelişim yakalama şansını sunuyor.
Genomic Seçimi Nedir?
Genomic seçimi, hayvanın buzağılık dönemindeki DNA’sına bakılarak performansının tahmin edilmesidir. Endüstri destekli güncel yenilikler, bireysel boğanın veya ineğin DNA’sının binlerce göstergesinin incelendiği testler ortaya koymuştur. Bireysel hayvanın DNA göstergeleri, belli özellikleriyle bilinen milyonlarca buzağıya sahip binlerce boğa ve inek göstergeleri ile karşılaştırılır. Bu durum, hayvanın DNA göstergelerinin süt verimi, somatik hücre sayısı, verimli yaşam ve diğer önemli özelliklerine bakılarak hayvanın soy değerlerinin tahminine imkân sağlanır.
Genomic Genetik Değerlendirmesi Nedir?
Genomic genetik değerlendirmesi, bireyin DNA gösterge testinden çıkan sonucu değerlendirmesini içerir. Bu değerlendirme aile veya pedigri bilgilerini ve projeni bilgisi veya dişiler için performans bilgisini dikkate alır.
Bir Genomic Kanıtın Tahmini Güvenilirliği Nedir?
Birçok Genomic boğa, bütün özellikleri göz önüne alındığında ortalama %62 – %72 arasında güvenilirlik sunar.
Bütün Soylar Genomic Teknolojisinden Faydalanıyor mu?
Şimdilik sadece Holstein ve Jerseyler’in yayınlanmış Genomic kanıtları var. Brown Swiss ve Guernsey gibi soyların genomic projeleri devam ediyor.
Neden Genomic Boğa Kullanmalıyım?
Bu sorunun cevabı, suni tohumlama neden yapıyorsunuz sorusunun cevabıyla aynıdır. Oldukça basit olarak, üretici en iyi genetiklere, genomic boğaları kullanarak ulaşabilir. Belli bir özelliğe sahip olan başarılı boğaların çoğu projeni test değil, genomic testler sonucundaki değerlendirmelere sahip olacaktır. Genomic kanıtlanmış boğaların çoğu daha düşük güvenilirliklere sahip olacaktır, böylece daha fazla boğalara kullanımı yayılmalı ve dikkate alınmalıdır. Bundan sonra da, en hızlı genetik gelişimi sağlamak için en iyi boğaları kullanın.
Güvenilirlikler Niye Değişkenlik Gösterir?
Şu an, Genomic-kanıtlanmış babalar için çoğu güvenilirlikler %62’den %72’ye kadardır. Bunu göz önünde bulundurarak, neden güvenilirliklerin değişkenlik gösterdiğini merak edebilirsiniz. Bunun cevabı, bazı boğaların daha “popüler” ailelerden gelmeleridir. Babanın aile üyelerinin Genomic testten geçen birey sayısı ne kadar fazlaysa, babanın güvenilirliği o kadar fazladır. Pedigri bilgisi kayıtlı değilse ve direkt olarak aile bireyleri Genomic teste tabii tutulmadıysa, onun güvenilirliği düşüktür.
Genomics çalışmalarıyla nerelere ulaşılacak ?
1- Yeni inek aileleri, akrabalık olmayan hatlar keşfedilecek.
2- Genetik etkinin, bakım ve besleme koşulları elimine edilerek, tam anlamıyla hangi genetik faktörlere dayandığı ortaya konulacak.
3- Metabolik hastalıklara karşı dayanıklılık, Somatik Hücre Sayısı, uzun ömürlülük gibi genetik karakterler ortaya konulacak.
4- Gebelik süresi 7-8 gün kısaltılabilecek. Hatta bu şekilde güç doğum problemleri önlenebilecek.
5- Fertilite yönünden çok büyük gelişmeler sağlanacak. Çünkü Fertilitesi yüksek boğalar veya boğa aileleri keşfedilecek.
6- Genomics çalışmaları boğa istasyonu ve sperma üretim merkezlerine progeny test sonucunda hayal kırıklığına uğramama ve daha isabetli seçim yapma şansını tanıyacak.
ABD’de genomics çalışmalarını basitçe poker oyunu şeklinde açıklıyorlar. Geleneksel olarak yapılan boğa testlerinde beş kağıdın beşi de bilinmeden oyuna başlanırken. Genomics ile beş kağıdın üçü bilinerek oyuna başlanmış olacak. Şimdilik kalan iki kağıdı ise “progeny test” açacak.